Keloid – co to takiego?
Guzowata narośl, która powstaje samoistnie lub w miejscu po urazie, może okazać się bliznowcem – keloid to łacińska nazwa tego samego schorzenia. Bliznowce są nowotworami łagodnymi, które mogą przybierać różnorodne kształty i rozmiary, a powstają najczęściej na skutek nadprodukcji kolagenu w miejscu zranienia. W odróżnieniu od blizn przerostowych, keloidy powstają w miejscu po zagojonych ranach – często na długi czas po wyleczeniu urazu.
Keloidy mają najczęściej sinoczerwony odcień i mogą powstawać praktycznie na dowolnym obszarze ciała. Najczęściej występują na płatkach uszu, klatce piersiowej, stopach, dłoniach, barkach i ramionach. Jeśli bliznowce ulokują się w okolicach stawów, mogą znacząco wpływać na ograniczenie ich ruchomości.
Rodzaje bliznowców
- Keloid wtórny – powstaje w miejscu po urazie: skaleczeniu, ranie, oparzeniu, a nawet w miejscu występowania zmian trądzikowych.
- Keloid samoistny – powstaje bez wyraźnej i widocznej gołym okiem przyczyny. Można przypuszczać, że powodem jego tworzenia się są mikro urazy skóry.
Dlaczego powstają bliznowce?
Rany i drobne uszkodzenia skóry zdarzają się praktycznie każdemu. Zazwyczaj zadrapania, a nawet skaleczenia goją się bez większych problemów i nie pozostaje po nich żaden ślad. Głębsze uszkodzenia tkanek, oparzenia i poważne urazy najczęściej skutkują obecnością blizn, ale różnica pomiędzy blizną a bliznowcem jest bardzo duża.
Blizny są tworzone przez fibroblasty, które namnażają się i powodują zabliźnienie się ran. U niektórych osób proces ten jest jednak zaburzony. Do tego dochodzić może również nadmierna produkcja kolagenu. W efekcie tych czynników, u niektórych osób, na skórze tworzą się nie płaskie blizny, ale rozległe i guzowate bliznowce.
Jakie czynniki wpływają na powstawanie bliznowców?
- Indywidualne lub genetyczne skłonności do tworzenia się keloidów.
- Wszelkie urazy mechaniczne, rany, skaleczenia i oparzenia.
- Przebyte operacje, które wymagały naruszenia ciągłości skóry – zarówno klasyczne, jak i laparoskopowe.
- Piercing.
- Dolegliwości takie, jak cukrzyca, choroba Hashimoto i schorzenia naczyniowe zwiększają ryzyko wystąpienia bliznowców.
Częstotliwość występowania bliznowców jest wyższa w populacji osób o ciemniejszych odcieniach skóry. Schorzenie to rzadko dotyczy osób starszych – wraz z wiekiem maleje ryzyko wystąpienia bliznowca.
Bliznowiec – rozpoznanie i diagnoza
Jeśli zauważysz u siebie bliznowate, guzowate zmiany skórne w miejscach po jakimkolwiek urazie, prawdopodobnie masz do czynienia z keloidem. Aby mieć tego absolutną pewność, skonsultuj się z lekarzem. Możesz wybrać się na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu lub do dermatologa.
Cechy charakterystyczne bliznowca:
- Lokalizacja w miejscu po urazie.
- Guzkowaty, bliznowaty wygląd zmiany.
- Brak dolegliwości bólowych. Wyjątkiem mogą być bliznowce narażone na częste podrażnienia oraz ulokowane w okolicach stawów.
- Stopniowe powiększanie się zmiany.
Powyższe objawy mogą wskazywać właśnie na obecność bliznowca, ale zawsze warto skonsultować tę dolegliwość z lekarzem, by wykluczyć inne zmiany o złośliwym charakterze i dobrać najlepszą metodę ewentualnego leczenia.
Czy bliznowce są niebezpieczne?
Bliznowce są klasyfikowane jako nowotwory łagodne – nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia. Mogą jednak być przyczyną kompleksów, jak również utrudniać codzienne funkcjonowanie, gdy osiągną duże rozmiary. Warto więc rozważyć ich leczenie.
Bliznowiec – jak leczyć?
Istnieją różne metody leczenia bliznowców. Podstawą do wybrania najkorzystniejszej z nich powinna być konsultacja z lekarzem. Inaczej można potraktować niewielkie keloidy, które nie rosną zbyt szybko i nie powodują dyskomfortu, a inaczej przerośnięte bliznowce, które ulokowane są w wyeksponowanych miejscach.
Bliznowców nie uda się usunąć domowymi metodami. Maści, kremy i okłady mogą, co najwyżej, spowolnić rozrost nieprawidłowych tkanek. Zdecydowanie wyższą skuteczność przynosi leczenie farmakologiczne (szczególnie z użyciem środków steroidowych, które mogą być podawane na skórę lub wstrzykiwane) oraz zabiegowe.
Zabiegi na bliznowce
- Krioterapia – wymrożenie bliznowca przy użyciu ciekłego azotu.
- Zabiegi laserowe – redukują rozmiar i widoczność bliznowca (wpływają korzystnie na jego odcień).
- Chirurgiczne wycięcie zmian – metoda, która pozwala radykalnie pozbyć się całego bliznowca. Jest ona jednak obarczona bardzo wysokim ryzykiem nawrotu keloidów (nawet do 90%). By zredukować to ryzyko do minimum, warto zdecydować się na wycięcie zmian i późniejszą radioterapię powierzchniową.
- Chirurgiczne wycięcie bliznowców i zastosowanie radioterapii powierzchniowej – ta metoda pozwala na uzyskanie skuteczności trwałego wyleczenia bliznowców na poziomie nawet 94-96%.
- Zastrzyki z glikokortykosteroidami lub preparatami zawierającymi interferon gamma – mogą zatrzymać postępujący rozrost bliznowca.
Oprócz powyższych metod, w leczeniu bliznowców stosowane bywają również opatrunki kompresyjne ze środkami steroidowymi, jak również terapie z zastosowaniem ultradźwięków. Najlepszą metodę leczenia pomoże dobrać specjalista.
