Czym jest chrapanie?
Chrapanie jest rodzajem zaburzenia snu. Jego charakterystyczny objaw to wydawanie dość głośnych dźwięków będących efektem drgań rozluźnionych mięśni gardła oraz podniebienia miękkiego. Dochodzi do nich wtedy, kiedy przez te narządy przechodzi powietrze. Chrapiąca osoba ma zazwyczaj otwarte usta, przez które wydobywają się głośne dźwięki, które mogą utrudniać sen pozostałym domownikom. Niektórzy mogą chrapać na tyle głośno, że odgłos ten prowadzi do ich wybudzania się ze snu.
Chrapanie w nocy – najczęstsze przyczyny
Główną przyczyną chrapania jest nadmierne rozluźnienie mięśni odpowiadających za pracę górnych dróg oddechowych. Ich rozluźnianie się podczas snu jest prawidłowym stanem fizjologicznym, ale u niektórych osób dochodzi do nadmiernego rozluźnienia. Powoduje to opadanie podniebienia miękkiego. Konsekwencją tego jest zwężenie górnych dróg oddechowych, a co za tym idzie – chrapanie.
Warto zdawać sobie sprawę z faktu, że istotne zwężenie górnych dróg oddechowych sprzyja nie tylko chrapaniu, ale też poważniejszym problemom z oddychaniem. Ich całkowite zablokowanie powoduje zatrzymanie akcji oddechowej, czyli bezdech senny. Może on powtarzać się wiele razy w ciągu nocy, a jedna taka przerwa w oddychaniu trwa do kilkunastu sekund.
Czynniki, które mogą sprzyjać chrapaniu:
- Krzywa przegroda nosowa – wada ta może skutkować różnymi problemami z oddychaniem, również chrapaniem.
- Wady wrodzone górnych dróg oddechowych – chrapaniu sprzyja nie tylko krzywa przegroda nosowa, ale także inne nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych.
- Polipy w nosie – często utrudniają one przepływ powietrza przez nos, a to przyczynia się do zaburzeń snu i chrapania.
- Przerost migdałków – niekiedy powoduje on zwężenie dróg oddechowych, szczególnie podczas odpoczynku nocnego. To z kolei często skutkuje chrapaniem.
- Alergia – czasami objawia się ona katarem, a ten zwykle prowadzi do zatkania nosa, które zwiększa ryzyko zaburzeń snu i chrapania.
- Spanie w pozycji na wznak – spanie na plecach sprzyja zatkaniu nosa, nadmiernemu opadaniu podniebienia miękkiego, a także bezdechowi sennemu.
- Palenie papierosów – dym tytoniowy również negatywnie wpływa na pracę górnych dróg oddechowych.
- Nadwaga i otyłość – osoby otyłe i z nadwagą są bardziej narażone na różnego typu zaburzenia oddychania.
- Infekcje układu oddechowego – zapalenie zatok, katar czy przeziębienie także mogą powodować chrapanie. W takich przypadkach ustępuje ono wraz z zakończeniem infekcji.
- Przyjmowanie niektórych leków – między innymi antydepresantów, środków nasennych i preparatów zwiotczających mięśnie.
Skutki chrapania
Choć chrapanie kojarzy się przede wszystkim z zakłóceniem snu pozostałych domowników, powoduje ono także inne skutki. Przerwy w oddychaniu i spłycony oddech podczas odpoczynku nocnego to kwestie, które przyczyniają się do niedotlenienia organizmu. Rezultaty tego zjawiska zwykle odczuwalne w ciągu dnia.
Jakie są najczęstsze skutki chrapania?
- Złe samopoczucie i brak energii.
- Senność, drażliwość i kłopoty z koncentracją.
- Bóle głowy.
- Zmniejszona wydolność fizyczna.
- Suchość jamy ustnej związana z otwartymi w nocy ustami.
Diagnostyka i leczenie chrapania
Podstawą uporania się z tym problemem jest dokładna diagnostyka. Obejmuje ona między innymi ocenę struktur górnych dróg oddechowych, sprawdzenie drożności przewodów nosowych oraz badanie polisomnograficzne, czyli badanie snu. Jeśli często chrapiesz, skonsultuj się ze specjalistą – laryngologiem bądź otolaryngologiem. Na podstawie wykonanych badań zaproponuje Ci on najkorzystniejszą metodę leczenia.
Jakie są sposoby leczenia chrapania?
Istnieją różne metody leczenia chrapania. Wybór najkorzystniejszej z nich jest uzależniony od tego, co przyczynia się do problemu z chrapaniem. Stosowane są metody:
- Farmakologiczne – na przykład krople obkurczające naczynia krwionośne i zmniejszające obrzęk. Skuteczność wykazują również tabletki udrażniające nos i zatoki. Środki te mogą być stosowane doraźnie lub w ramach kuracji – na przykład wówczas, gdy problem chrapania i niedrożności nosa jest nasilony (na przykład z powodu przeziębienia lub alergii). Długotrwałe używanie kropli do nosa i innych leków może prowadzić do zmian w śluzówce nosa – na przykład do jej nadmiernego przesuszenia. Choć większość preparatów o wspomnianym działaniu można kupić bez recepty, lepiej nie stosować ich na własną rękę dłużej niż kilka dni.
- Domowe – sposoby na chrapanie to również przyjmowanie odpowiedniej pozycji podczas snu (na przykład unikanie spania na wznak). Dla wielu osób pomocne jest także stosowanie olejków eterycznych w sypialni (szczególnie miętowych), a także obniżenie temperatury w pomieszczeniu.
- Operacyjne – jeśli przyczyną chrapania w nocy jest krzywa przegroda nosowa, polipy lub innego rodzaju problem związany z budową górnych dróg oddechowych, jedyną w pełni skuteczną metodą może być profesjonalny zabieg.
Operacyjne leczenie chrapania
Warto rozważyć je, gdy inne metody działania nie są zbyt skuteczne. Współcześnie zabiegi leczące chrapanie wykonuje się nowoczesnymi metodami, które nie są zbyt inwazyjne. Oto często wykonywane procedury:
- Usztywnienie podniebienia miękkiego – może zostać wykonane laserowo lub z wykorzystaniem implantów. Zabieg laserowy powoduje powstanie zamierzonych zrostów, które usztywniają podniebienie i zapobiegają jego nadmiernemu rozluźnianiu się podczas snu. Zabieg z użyciem implantów ma identyczny cel, ale jest to procedura chirurgiczna, w ramach której w podniebienie wszczepiane są niewielkie implanty. Z czasem powodują one zamierzone zwłóknienie podniebienia miękkiego.
- Korekta przegrody nosowej – jedną z metod jej wykonania jest septoplastyka. To zabieg przeprowadzany endoskopowo, który charakteryzuje się bardzo niskim stopniem inwazyjności. Najczęściej realizowany jest w ramach chirurgii jednego dnia.
- Korekta migdałków podniebiennych – jeśli to właśnie one są przyczyną chrapania, można rozważyć ich korektę przy pomocy lasera diodowego.
- Korekta języczka lub języka – także może zostać wykonana laserowo lub klasycznie.
Najkorzystniejszą metodę zabiegową zaproponuje Ci lekarz specjalista, który dobierze ją, biorąc pod uwagę przyczynę problemu, ale też Twoje oczekiwania oraz wszystkie wskazania i przeciwwskazania do poszczególnych zabiegów.
