Substancje fotouczulające – co powodują?
Działanie fotouczulające leków, kosmetyków i różnego rodzaju substancji polega na tym, że zwiększają one wrażliwość skóry na oddziaływanie promieni UV. Skutkiem zwiększonej wrażliwości skóry na działanie promieniowania UV może być o wiele wyższa podatność na poparzenia słoneczne i na powstawanie przebarwień.
Leki światłouczulające uwrażliwiają skórę nie tylko na promieniowanie słoneczne – podczas stosowania jakichkolwiek substancji fotouczulających nie należy się opalać, korzystać z solarium, a nawet wykonywać zabiegów z użyciem lasera.
Substancje i leki światłouczulające – wykaz
Lista leków, kosmetyków i innych substancji o działaniu fotouczulającym jest bardzo długa. Dla łatwiejszej orientacji została ona podzielona na podkategorie: zioła fotouczulające, kosmetyki i substancje fotouczulające oraz leki światłouczulające.
Zioła światłouczulające:
- arcydzięgiel,
- arnika,
- dziurawiec,
- nagietek,
- rumianek.
Nawet niepozorne napary ziołowe mogą zwiększać podatność skóry na powstawanie przebarwień i poparzeń słonecznych. Jeśli przed Tobą perspektywa wczasów na plaży lub serii zabiegów laserowych, z wyprzedzeniem wprowadź modyfikacje w swojej diecie i zrezygnuj ze stosowania ziół o działaniu fotouczulającym.
Substancje fotouczulające w kosmetykach:
- Retinoidy – znajdziesz je w wielu kremach i preparatach przeciwko zmarszczkom, ale też w produktach dedykowanych do cery trądzikowej.
- Kwasy – z uwagi na silne działanie złuszczające także wykazują działanie uwrażliwiające na światło.
- Olejki: bergamotkowy, cytrynowy, lawendowy, cedrowy, piżmowy, sandałowy – czyli substancje stosowane w perfumach i kosmetykach aromatyzowanych. One również wykazują działanie światłouczulające.
Rozważając wykonanie depilacji laserowej albo jakiegokolwiek innego zabiegu z użyciem lasera, należy z wyprzedzeniem zakończyć stosowanie kosmetyków zawierających powyższe substancje. Kwasy, pochodne witaminy A (czyli retinoidy) oraz olejki mogą przyczyniać się do powstawania przebarwień skórnych, obrzęków i rumienia skórnego na skutek oddziaływania na skórę promieniowania UV.
Leki światłouczulające:
- Preparaty przeciwtrądzikowe – zarówno te stosowane doustnie (tetracyklina, izotretinoina), jak i podawane na skórę (na przykład klindamycyna, retinoidy) mają silne działanie fotouczulające. Substancje podawane na skórę oddziałują w ten sposób na obszarze stosowania, a leki przyjmowane doustnie oddziałują globalnie – na skórę całego ciała.
- Antybiotyki oraz leki przeciwbakteryjne – na przykład doksycyklina, metronidazol, azytromycyna i inne. Wykonywanie zabiegów laserowych podczas przyjmowania jakichkolwiek antybiotyków jest niewskazane nie tylko ze względu na ich działanie fotouczulające, ale też ze względu na to, że są one podawane w trakcie jakiejś infekcji lub podczas aktywnego stanu zapalnego, co również stanowi przeciwwskazanie do zabiegów laserowych.
- Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe – działanie fotouczulające wykazują preparaty z ibuprofenem, ketoprofenem i naproksenem. Podobnego działania nie wykazuje natomiast paracetamol.
- Leki antydepresyjne – wiele z nich (na przykład Prozac, Adapin) zawiera w swoim składzie substancje o działaniu światłouczulającym.
- Inne leki – przede wszystkim stosowane w leczeniu cukrzycy, a także doustne leki sterydowe mogą wykazywać działanie fotouczulające, dlatego należy odstawić je na 2-3 tygodnie przed zabiegiem, o ile to możliwe.
To większość spośród substancji i leków o działaniu światłouczulającym. Pamiętaj o tym, że podobne działanie mogą wykazywać także inne leki oraz kosmetyki – z tego właśnie względu tak ważne jest poinformowanie o wszystkich przyjmowanych preparatach przed wykonaniem zabiegu laserowego. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem, który będzie wykonywał zabieg.
Jakie mogą być skutki wykonania zabiegu laserowego u osoby przyjmującej leki światłouczulające?
Wykonanie zabiegu laserowego przy jednoczesnym oddziaływanie substancji fotouczulających na skórę może prowadzić do:
- Powstawania przebarwień – zarówno drobnych plamek, jak i dużych obszarów z hiperpigmentacją.
- Pojawienia się rumienia, obrzęku, a nawet pęcherzy z płynem surowiczym.
- Innego rodzaju powikłań.
Wystąpienie powyższych skutków ubocznych, jak również stopień ich nasilenia, jest jednak kwestią indywidualną – nie u każdego się one pojawią. Warto jednak zdawać sobie sprawę z faktu, że przebarwienia skórne mogą pojawić się nawet po dłuższym czasie od laseroterapii przy jednoczesnym stosowaniu substancji fotouczulających. Nie warto więc ryzykować. Ewentualne usuwanie przebarwień jest bowiem czasochłonne i będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami.
Podsumowując: jeśli planujesz wykonać depilację laserową, lifting laserowy lub jakikolwiek inny zabieg z użyciem lasera, upewnij się, że nie przyjmujesz żadnych substancji o działaniu fotouczulającym. Jeśli tak, uzgodnij ze swoim lekarzem zmianę leków lub przerwę w ich stosowaniu, by bezpiecznie poddać się zabiegom laserowym.
